Het steentje

Posted by On Filed under Gedicht, Gedrag, Inspiratie, Onderwijs
Het steentje
Het steentje

er ligt een steentje op de grond
midden in mijn loop
ik raap het op en leg
het uit de weg

een meisje ziet dat ik het steentje vond
ik zeg haar dat ik hoop
dat zij het steentje even opruimt
– het is mij vreemd hoe het hier is ingericht

maar nee, abrupt wordt zij mijn tegenpool
want dit is een school
“ik ben hier om te leren, niet om op te ruimen”
– nu ben ik verrast door haar inzicht

ik zeg: “jouw opmerking vind ik niet fijn”
begrijp je mijn tegenzin?

het meisje ziet ook dát in
en belooft netter te zijn

het steentje had ik haar moeten geven
als een symbool
omdat zij in school
is om te leren
als een teken
dat ook stenen spreken

Meester, bent u nu boos?

Posted by On Filed under Inspiratie, Onderwijs
Meester, bent u nu boos?

Het zijn de donkere dagen voor kerst. Uit een klas galmt het ‘Vrede op aarde’. Een toepasselijker lied is er niet als we onze klassenronde lopen. In de groepen 4-8 vertellen we iedere maand hoe het gesteld is met de sociale veiligheid in de school. Hoe we dat weten? Dat melden onze leerlingen zelf. We weten het uit betrouwbare bron. Zij doen voor ons het licht aan, zodat wij weten wie opvalt en waar we te weinig regie voeren op de ruimte.

In de natuur kennen we vrije uitloop-eenden, -kippen, -koeien, en -varkens. De natuur gaat haar gang en de pikorde zorgt ervoor dat ieder dier zijn plaats kent. Wat niet sterk genoeg is, wordt buitengesloten en gaat dood. Die is de gebeten hond, het zwarte schaap, het haasje, of het lelijke eendje. Geen boer die het zover wil laten komen. Vrij van vrees en stress is immers een van de vijf vrijheden voor dierwelzijn!

In een klas en in een school is geen vrije uitloop of vrije ruimte. Dat was een van de eerste lessen die ik leerde toe ik voor de klas stond. Of de klas bezet de ruimte óf de leraar. En hoe groter het wederzijdse vertrouwen is, hoe soepeler de regie over de ruimte gaat. Maar waar leerlingen zélf hun ruimte moeten regelen, daar gaat de natuur haar gang. Survival of the fittest.

De veiligheid van burgers wordt vergroot door het verzamelen van inlichtingen. Stel je eens voor dat de AIVD dat niet deed…?! Stel je eens voor dat de politie geen inlichtingen over relschoppers verzamelde. Dan zou je toch in het duister tasten? Hoe meer informatie, hoe duidelijker de patronen zich gaan aftekenen.

Structureel pesten is het regelen van de eigen ruimte als niemand daar regie over voert. Dat kun je een leerling niet kwalijk nemen. Je moet dus het speelveld veranderen, niet de spelers.

Meester, bent u nu boos? Deze eerlijke vraag wordt gesteld als ik vertel dat we nu meer dan 400 meldingen hebben. De gezichtjes van de leerlingen spreken echter boekdelen als ik ze complimenteer. Hoe fijn is het dat wij door jullie weten waar we het veiliger kunnen maken! Geen straf, maar stoppen. En we zien dat leerlingen die eerst te ver gingen, hard bezig zijn om te stoppen.

Meester, bent u nu boos? Ja, toch wel.We zien ook dat bijna de helft van de meldingen van ons schoolplein komt. Logisch, want daar houden we voornamelijk toezicht. En dat is geen regie voeren. Dat is een soort vrije-uitloop. En elke melding is een verzoek om regie. Hoe konden we zo dom zijn om te denken dat een vrije uitloop op het schoolplein vanzelf goed gaat. We weten nu beter. Als team hebben we besloten om de regie over de ruimte op het schoolplein te voeren. De eerste ideeën daarvoor hebben het licht gezien.

Vrede op aarde – Vrolijk Kerstfeest – Gelukkig Nieuwjaar

Echt hè!

Kantelpunt

Posted by On Filed under Gedicht, Inspiratie, Onderwijs

ik kijk
door het raam
in het lokaal.
aan de andere kant hangt
een jongetje scheef;
zijn benen horizontaal.
zijn ogen blikken:
ik doe even niet mee.

ik sta stil
en hij ziet mij
staan – en stilaan
kantelt zijn lichaam
– traag maar toch –
in de leerstand

ik steek mijn duim omhoog
het jochie glimlacht
de juf lacht terug;
verrast.

Meester, wat is uw afkomst?

Posted by On Filed under Inspiratie, Onderwijs
Meester, wat is uw afkomst?

Hof ter Meulenbroeke, Oudenaarde

Voorvader Jan van de Muelenbroucke werd geboren in 1535 in het Vlaamse Oudenaarde. Onlangs toog ik terug naar der vaderen grond. Bij de plaatselijke VVV werden we vriendelijk geholpen. Zeker toen ik mijn afkomst onthulde en hen vroeg of er nog iets bekend was met de naam Van Moolenbroek (in alle variaties). Het ‘welkom terug’ van de dames klonk komisch hartelijk – na 500 jaar. Er bleek in het Maarkedal een ‘hof ter Meulebroeke’ te bestaan, aan de weg Ter Meulebroeke. En daar, op die grond, bij dat Hof, heb ik toen gestaan. Een bijzondere ervaring. Je voorgeslacht is immers je bestaansgrond. Want je afkomst is belangrijk, hè?!

Deze week begon ik als interim directeur op mijn nieuwe school. Een basisschool in het hart van Den Haag. Een school waar nagenoeg alle leerlingen een niet-nederlandse afkomst hebben. In alle groepen ben ik met hen wezen kennismaken. Prachtige vragen krijg je dan. Wat is uw lievelingskleur? En uw lievelingsdier? Hebt u kinderen? En in groep 8: wat was uw advies op de basisschool? Maar de mooiste vraag die in zeker de helft van de groepen werd gesteld: “wat is uw afkomst?” Want je afkomst is belangrijk, hè?!

“Ik kom uit Zeeland”. Want voorvader Jan toog van het Vlaamse land naar het Zeeuwse. “Waar ligt Zeeland, jongens?” Want elke vraag is ook een leermoment. Maar als dezelfde vraag bij herhaling gesteld wordt, raak ik toch nieuwsgierig naar de reden.

“Waarom wil je dat weten?”

“U lijkt op mijn vader.”, zegt een jongetje van Turkse afkomst. Ik vat het op als een compliment. Het bleek dat mijn leerlingen een Turkse afkomst ook niet vreemd gevonden zouden hebben. En een gedeelde afkomst wil ook zeggen dat je bij de familie hoort. Ik moet toch maar eens nagaan waar de voorvaderen van Jan van de Muelenbroucke vandaan kwamen. Want je afkomst, die is belangrijk, hè!

Intussen krijg ik ’s morgens van iedere leerling die de school binnenkomt een hand en zeggen we elkaar ‘goede morgen’. Want in de ontmoeting begint het echte kennen.

Hoe word je een pitchende prutser?

Posted by On Filed under Algemeen, Inspiratie
Hoe word je een pitchende prutser?

Ik zal me eerst even voorstellen: mijn naam is Anco van Moolenbroek…

Een van mijn favoriete sporten op school was softbal. In het bijzonder een plek als pitcher kon mij bekoren. Het spel begint met een één op één duel tussen de pitcher en de slagman. Het is de kunst om de bal met vaardige hand over de plaat te werpen. Het werpen vereist focus, balans en strategisch inzicht. En wat mij ook is bijgebleven: oefenen, oefenen, oefenen. Een pitcher behoort tot een andere partij dan de slagman. Het is zaak om goede slagballen te gooien, maar wel zo dat de tegenpartij op nul punten blijft staan. En toch, ik vond het ook geweldig als mijn strakke worp keihard richting een homerun geslagen werd. De voldoening van het verliezen.

Deze mijmeringen kwamen op toen ik onlangs, nagenietend van een In Between Café, naar huis reed. Want pitchen is niet alleen voorbehouden aan de centrale man of vrouw in veld of elevator, maar wordt beoefend door ieder die zijn persoonlijkheid of produkt ‘over de plaat werpt’. Met zijn kenmerkende kistje ‘pak je podium’ werden we in een waardevolle workshop P!ITCH? door Patrick van Gils aan het werk gezet met onze eigen pitch. Want als een sollicitatiegesprek een vorm van koude acquisitie is, hoe kun je dan een vonk over laten springen?! De les voor mij zat ‘m niet in de eerste plaats in de strategie, maar in het jezelf durven laten zien. En als ‘vandaag de kladversie is van morgen’, dan helpt het om van jezelf van perfectionist naar prutser te bevorderen. Prutsen is de weg naar een baan of opdracht, aldus Van Gils. Maar dan liever als een pitchende prutser, dan als een prutsende pitcher. Ach, prutsen is eigenlijk gewoon proberen. Het is gewoon oefenen in werpen. Zou daar ons woord voor ‘beoefenen’ vandaan komen?

Mijn naam is…

Spreekt mijn profiel je aan? Ben je benieuwd naar de rest van mijn pitch? Ik kom het graag een keer beoefenen! Want volgens Van Gils “begint de magic op de rand van de comfortzone.”

Leren

Posted by On Filed under Bezinning, Bijbelstudie, Inspiratie, Onderwijs

Veel kinderen kijken uit naar hét moment: leren lezen! Een nieuwe wereld gaat open. Waar je eerst leerde van ‘horen zeggen’, krijg je nu de mogelijkheid om zelf nieuwe dingen te lezen, om je verbeelding te prikkelen, om je creativiteit te stimuleren. Schrijvers scheppen een wereld door het woord, zoals deze wereld ook geschapen is door het Woord.

Ik houd van leren. Het is toch geweldig om te zien hoe een klein kind leert lopen? Met vallen en opstaan! Wat kun je trots zijn als je kind een diploma haalt! Of het nu een veterstrikdiploma, een zwemdiploma, of een mastertitel is. Echter, een diploma is nooit een eindpunt, maar altijd een nieuw begin. Want zonder leren kun je niet leven, niet overleven.

Permanent leren is hét educatieve principe bij uitstek in de joodse traditie. Zodra je stopt met leren, dan begint het vergeten. Leren is onlosmakelijk verbonden met de schepping. Zoals de Schepper iets nieuws maakte, zo zijn zijn schepselen nieuws-gierig. Leergierigheid is het verlangen om iets nieuws te ontdekken. Leren is het luisteren naar verlangen!

Een leven lang leren wordt in het Hebreeuwse alfabet schitterend weergegeven met de letter lamed, ל. Het is de koning van de letter, omdat hij – zoals koning Saul – met kop en schouders boven alle andere uitsteekt. Alle letters van het Hebreeuwse alfabet hangen als het ware aan een bovenlijn. Alleen de lamed prikt er doorheen, reikt tot aan de hemel. Een prikstok. Dat is ook de betekenis van deze letter. Zoals de prikstok van een kamelendrijver. Het is een stimulans om door te gaan.

De lamed schrijf je (van links naar rechts) als למד – lamed-mem-dalet. Ze kunnen ook uitgesproken worden als Lamad, dat leren, studeren, inleven betekent. Als je limmééd zegt, dan bedoel je iemand iets aanleren. En een lamdaan is een geleerde. En om niet meer te noemen: talmoed is leer.

Na de lamed staan de mem en de dalet. Deze letters betekenen de deur (dalet) en water (mem). Ze symboliseren het uitgaan in de wereld (zoals je door de deur naar buiten gaat) en de reis door de tijd. Een levenslang leren is nodig om uit te gaan in de wereld en de tijd door te komen!

Maar wat is dan de zin van leren? De eerste keer dat het woord lamad in de Bijbel gebruikt wordt, staat in Deuteronomium 4:1. “Nu dan, Israël, hoor naar de inzettingen en de rechtsregels die ik u leer om te doen, – opdat ge zult leven en binnenkomen en beërven zult het land dat de ENE, de God van uw vaderen geeft aan u.” (Naardense Bijbel).

Leren is het luisteren naar verlangen. Leren is ook het verlangen naar luisteren! En verlangen zit in ons hart, in het Hebreeuws lev: לב – lamed-beth. Beth betekent huis. Zie je, verlangen is de prikstok in je huis. Verlangen is wat ons voortdrijft. Wat we leren, moet door ons hart heen gaan en ons aanzetten tot handelen. Handelen en wandelen volgens de inzettingen van de Eeuwige. Horen en gehoorzamen zijn een stelletje. Leren om te weten hoe je moet leven. Daarom gaf God Zijn geboden en inzettingen. Daarom sprak Jezus: Ik ben de Deur.

Om door de woestijn van het leven heen in het Beloofde land te komen. Want door de wereld gaat een Woord. En het drijft de mensen voort.

Blog verschenen op MessiaNieuws – 31 januari 2017