“Ik zie mensen, als bomen, wandelen.” Dat is de uitroep van de blinde van Bethsaïda (Mark 8: 22-25). Zo op het eerste gezicht lijkt dit een uitroep die niet ongewoon is voor een blinde man die langzaam maar zeker het licht in zijn ogen terug krijgt, en contouren van mensen ziet als zijn het bomen. Hij wist blijkbaar hoe bomen er uit zagen, dus wellicht is hij niet heel zijn leven blind geweest. (Hoewel er verklaarders zijn die denken dat hij blind geboren is, en niet goed kan interpreteren).

Bij nader inzien is het toch niet zo’n makkelijk verklaarbare uitspraak. Immers, zo vanzelfsprekend is het niet als je mensen met bomen vergelijkt. Bovendien mensen die als bomen wandelen? Bomen wandelen niet. Het is evengoed opmerkelijk dat deze uitroep in de bijbel opgenomen is. De vraag is dus waarom. We moeten een diepere betekenis zoeken.

Voorafgaand aan deze geschiedenis onderwijst Jezus zijn discipelen. De farizeeën hadden Jezus om een teken van de hemel gevraagd, maar zij kregen het niet. Jezus waarschuwt zijn discipelen voor het zuurdeeg van de farizeeën en van Herodes, voor wetticisme en wetteloosheid. In de boot op het meer ontdekken de discipelen dat ze geen brood bij zich hebben. Jezus wijst hen dan op Zijn vermogen om brood te vermenigvuldigen.

Vervolgens komen ze in het stadje Bethsaïda, een vissersplaatsje, en de inwoners daarvan brengen een blinde man bij Jezus. Zij verwachten veel van Hem, en ze smeken of Hij hem wil aanraken. Zijn de inwoners zo begaan met deze man? Of wilden ze graag een wonder zien? Bethsaïda was de stad waar Filippus, en Andreas en Petrus vandaan kwamen. We mogen dus wel aannemen dat Jezus en Zijn discipelen daar bekend stonden. Bovendien deed de Heere Jezus de meeste wonderen in de streek tussen Kapernaum en Bethsaïda. Duizenden mensen werden wonderlijk van eten voorzien. Velen werden genezen van hun kwalen. Zoveel zelfs, dat Jezus zei dat de buitenlandse steden Tyrus en Sidon zich bekeerd zouden hebben als in deze steden zoveel krachten waren gebeurd. In deze streek zond Hij Zijn discipelen twee aan twee uit. Hij sprak uit dat wie hen niet geloofden, ze een zwaarder oordeel zouden hebben dan Sodom en Gomorra. Maar geloof dat Hij de Messias is, vond Hij er niet veel, alleen geloof in Zijn wonderen, en het moment kwam dat velen van Hem wegliepen.

Daarom neemt Jezus de man bij de hand, naar buiten de stad. Later mag de man ook niet terug naar de stad. De tijd om te getuigen is voorbij. Maar Zijn mededogen met verloren, blinde mensen is zo groot dat Hij deze man gaat genezen. De wijze waarop Jezus geneest is afgestemd op de tijd, dat wil zeggen dat Hij ook daarin onderwijs geeft, maar wel op bedekte wijze.

Jezus deed speeksel op de oogleden van de blinde. Op iemand spugen was teken van verachting (Jes. 50:6). Niet dat Jezus de man verachtte, maar wel de blindheid van deze man. We kunnen het ook anders zien, want speeksel heeft ook een heilzame werking. Nergens genezen wonden sneller als in je mond, vanwege de antimicrobiële, pijnstillende en bloedstollende eigenschappen van speeksel.

“Zie je al wat?” Dat is toch een rare vraag van Jezus. Vele anderen genas Hij op zijn spreken en hier maakt Hij een tussenstop. We moeten daarom met aandacht luisteren naar het antwoord van deze man. “Ik zie mensen als bomen wandelen.” De man zal zich niet bewust zijn geweest van dit antwoord, maar de Geest heeft het niet voor niets op laten schrijven. Wat betekent dit antwoord? Een aanwijzing vinden we in Job 19:10 : “Hij heeft mijn verwachting als een boom weggerukt.” Verwachting is als een boom. Een beeld dat veel in de bijbel voor blijkt te komen. Een kleine bloemlezing:

• Jacob zegent Jozef en noemt hem een jonge vruchtboom, een jonge vruchtbare boom bij een bron. Elk van zijn takken loopt over de muur. (Gen 49:22)
• Salomo zegt dat als een goddeloze sterft, zijn verwachting vergaat, maar dat de vrucht van de rechtvaardige als een boom des levens is (Spreuken 11).
• Het psalmenboek begint: Want hij zal zijn als een boom, geplant aan waterbeken, die zijn vrucht geeft op zijn tijd, waarvan het blad niet afvalt; al wat hij doet, zal goed gelukken. (Ps 1:3), en Psalm 37 spreekt van het tegenovergestelde: Ik heb een gewelddadige goddeloze gezien, die zich wijd vertakte als een bladerrijke inheemse boom (Ps 37:35). Wie in de bijbel zoekt op bladerrijke bomen, ontdekt dat het dan steeds gaat over offerplaatsen voor de afgoden. Wel veel blad, maar geen vrucht.
• Jesaja: Laat de vreemdeling die zich bij de HEERE gevoegd heeft, niet zeggen: De HEERE heeft mij geheel en al van Zijn volk gescheiden; laat de ontmande niet zeggen: Zie, ik ben maar een dorre boom (Jes. 56:3).
• Jeremia: Hij zal zijn als een boom, die bij water geplant is, en die zijn wortels laat uitlopen bij een waterloop. Hij merkt het niet als er hitte komt, zijn blad blijft groen. Een jaar van droogte deert hem niet, en hij houdt niet op vrucht te dragen (Jer 17:8).
• Judas: Deze mensen zijn … als bomen in de late herfst, zonder vrucht, tweemaal gestorven en ontworteld. (Jud 1:12)

Steeds opnieuw verbeelden bomen verwachting uit. Een verwachting die gekoppeld is aan de vrucht van de boom. Geen vrucht, geen verwachting.

“Ik zie mensen als bomen.”. Ook al is zijn beeld niet scherp, het beetje licht dat de man nu ziet, geeft hem verwachting voor de toekomst. Ook al vindt zijn genezing in stappen plaats; Jezus laat hem wennen aan het licht. Hij ziet wel vage contouren, maar er is hoop, verwachting.
Van de stadsgenoten van de blinde man was geen verwachting meer. Over en uit. Wee u Bethsaida! Als in Tyrus en Sidon dergelijke krachten gedaan zijn… zij zouden zich toen bekeerd hebben (Matt 11:21). Maar er was daar alleen geloof in wonderen… niet in de Heiland. Aangrijpend beeld dat deze man verwoordt. Hij zelf zag contouren en verwachtte meer. De Geest laat echter onzichtbare contouren zien met deze eenvoudige woorden.
In stappen breekt het licht door bij deze man. Jezus legt Zijn helende handen op de ogen van de halfziende man, waarna het licht volledig doorbreekt. Hij zag allen, ver en duidelijk. Jezus doet geen half werk.

Ooit stonden er twee bomen in het Paradijs: de boom van het leven en de boom van kennis van goed en kwaad. Het eten van de laatste boom bracht inderdaad kennis van goed en kwaad, maar voedzaam was de vrucht niet, en het kwaad was geschied. God gaf Zijn Zoon Jezus om te herstellen. Hij was een loot uit een afgehouwen tronk. Dus zelfs van die afgehouwen boom was verwachting. (zie ook Job 14:7). Ook van Israël was verwachting. Jezus ontsproot uit dat volk. Hij kwam tot het Zijne, maar de zijnen namen Hem niet aan (Joh 1). Daarom zei Hij tot de genezen man: ga niet terug naar de stad en houd je mond.
God doet geen half werk. Nog is deze afgehouwen tronk vruchtbaar als zij uit de Wortel van Isaï (Jes 11:10) gaat leven. Heidenvolken zullen naar deze Wortel vragen! Zij worden ingeënt (Rom 11) in de olijfboom die Israël is. Dát is verwachting, en daar kijk ik naar uit. Wat uiteindelijk overblijft, is de boom des levens:

“In het midden van haar straat en aan de ene en de andere zijde van de rivier bevond zich de Boom des levens, die twaalf vruchten voortbrengt – van maand tot maand geeft Hij Zijn vrucht. En de bladeren van de boom zijn tot genezing van de heidenvolken. ” (Openb 22:2)