J. van Moolenbroek

laatst bijgewerkt:
dinsdag 30 maart 2004

 

 

Start
Kennis van ADHD
Het onderzoek
Het resultaat
Leerkracht Tips
Literatuur
Gastenboek

 

Deze website wordt niet actief bijgewerkt. Deze scriptie is in 1999 geschreven.

ADHD tips voor Leerkrachten

 

 

Uit de Nederlandse samenvatting "Driven to Distraction". (Hallowell, 1994)

Deze tips zijn speciaal voor de leraar geschreven. Immers hij kan het zelfvertrouwen van de ADHD-er in de klas breken of maken. Leraren onderkennen vaak wat professionele therapeuten niet zien: er is niet één ADHD-syndroom, maar velen. En ADHD komt vaak niet alleen, maar het is veelal gemixt met ander leer- of gemoedsproblemen. Het gezicht van ADHD wisselt met het weer, het is onvoorspelbaar, en dat de behandeling veel hard werk en inzet vereist. De effectiviteit van de behandeling hangt af van de kennis en de volharding van de school en de individuele leraar.

De tips zijn bedoeld voor leraren van kinderen van alle leeftijden, dus de toepasbaarheid kan variëren van leeftijd tot leeftijd, maar de verbindende elementen zijn en blijven: structuur, opvoeding en aanmoediging.

 

bullet

Overtuig u dat u te maken hebt met ADHD. DE diagnose moet gesteld worden door een vakkundige en niet door de leraar. Zijn gehoor en het zien gecontroleerd, zijn andere medische oorzaken geëlimineerd. Blijf vragen stellen tot dat u overtuigd bent. De verantwoordelijkheid om dit alles in de gaten te houden ligt bij de ouders, niet bij de leraar, maar hij kan wel ondersteunen.

bullet

Bouw uw ondersteuning op: twee of drie kinderen met ADHD in de klas kan zeer vermoeiend zijn. Overleg met specialisten als u een probleem heeft. Als deze specialist maar wat weet over ADHD, veel kinderen met ADHD gezien heeft en weet wat er in een klas te koop is. Vraag uw collega's om hulp.

bullet

Ken uw grenzen. Ben niet bang om hulp te vragen. U bent geen expert, voel u op uw gemak als u om hulp moet vragen als u dat nodig heeft.

bullet

Vraag aan het kind wat helpt. Kinderen met ADHD zijn vaak zeer intuïtief. Zij kunnen best vertellen hoe zij het beste kunnen leren. Zij zijn vaak terughoudend in hun ideeën omdat die nogal excentrisch kunnen zijn. Ga met het kind samen uitzoeken wat de beste methode is om te leren. Het is verbazingwekkend hoe vaak hun mening in de wind wordt geslagen. Weet ook zeker, vooral bij oudere kinderen dat ze weten wat ADHD is.

bullet

Denk aan het emotionele gedeelte van het leren. Ze moeten er plezier in hebben, aanmoediging i.p.v. fout of frustraties. Opwinding i.p.v. verveling of angst. Besteedt aandacht aan het emotionele gedeelte van het leerproces.

bullet

Denk eraan dat het kind structuur nodig heeft. Ze hebben een gestructureerde omgeving nodig, om zich innerlijk te structureren. Zij kunnen dat niet alleen, maak lijstjes. Ze hebben ongelofelijk veel voordeel van een prikbord of een lijst of een agenda, omdat ze zich anders verliezen in wat ze aan het doen zijn. Zij hebben herinneringen nodig, zij hebben planning nodig, zij hebben herhaling nodig. Richting, grenzen en structuur.

bullet

Maak regels. Schrijf ze op en houdt ze in het zicht. De kinderen zijn blij dat ze weten wat ze moeten doen.

bullet

Herhaal aanwijzingen. Schrijf ze op. Praat ze door. Herhaal ze. ADHD-ers moeten zaken vaker horen dan een keer slechts.

bullet

Maak frequent oogcontact. Daarmee kun je een ADHD-kind "terughalen". Terug uit een dagdroom. Of stel een vraag of laat een vraag stellen of geeft slechts een stille bevestiging.

bullet

Laat het kind met ADHD vlak bij uw bureau zitten. Dat beperkt het wegmijmeren dat deze kinderen zo in de greep houdt.

bullet

Stel grenzen. Dit is beperkend niet straffend. Doe het voortdurend, voorspelbaar, prompt en volledig. Ga niet in vervelende discussies of rechtvaardig of niet. Deze lange discussies leveren juist een scheiding op. Neem maatregelen.

bullet

Ben in uw schema zo voorspelbaar als maar mogelijk is. Plak het op het bord, of op de bank van het kind. Verwijs er vaak naar. Als je het gaat veranderen, zoals juist de interessantste leraren doen, waarschuw dan vaak en bereid goed voor. Ze verliezen hun oriëntatie erdoor, geef aan wat er gaat gebeuren, en herinner ze er herhaalde malen aan.

bullet

Help de kinderen met het maken van hun eigen schema's, om het kenmerk van ADHD te vermijden: talmen.

bullet

Elimineer, of verminder de frequentie van proefwerken. Er is niet veel educatief voordeel te behalen met proefwerken en zij geven kinderen met ADHD zeker niet de mogelijkheid om te laten zien wat ze kunnen.

bullet

Las mogelijkheden in om even te ontsnappen, even de klas verlaten. Het kan in de regels van de klas ingebouwd worden. Laat het kind liever even uit de klas gaan, dan het te "verliezen". Zo leert het ook het belangrijke werktuig van "zelfkennis" en "zelfkantpassing'

bullet

Werk voor kwaliteit, meer dan voor kwantiteit van het huiswerk. Kinderen met ADHD hebben vaak verminderde hoeveelheden nodig. Als ze de kernen maar leren, moeten ze daartoe ook gelegenheid krijgen. Laat ze in ieder geval niet ondersneeuwen door meer op te geven dan ze aan kunnen.

bullet

Bekijk samen de vooruitgang. Kinderen met ADHD hebben veel profijt van frequenter terugkoppeling. Zij blijven er door op de rails. Laat ze weten wat er van hen verwacht wordt en als ze hun doelen bereiken zal dat zeer aanmoedigend werken.

bullet

Verdeel grote opdrachten in vele kleine. Dit is cruciaal voor leertechnieken bij ADHD-kinderen. Grote taken overdonderen het kind, en zadelt hen op met een emotioneel: "dat krijg ik nooit voor elkaar". Door verdeling in kleinere parten voorkom je deze emoties. Kinderen kunnen in het algemeen meer dan ze denken, door brokjes kan het kind bewijzen dat ze het ook kan. Het voorkomt bij oudere kinderen in ieder geval de negatieve houding die op latere leeftijd zo kenmerkend is voor mensen met ADHD.

bullet

Ben speels, heb plezier, doe onconventioneel. Mensen met ADHD houden van spelen, het helpt hen te concentreren. Hun behandeling kan al zo vervelend zijn: structuur, schema's lijsten en regels. Dat hoeft echter niet te betekenen dat je een vervelend persoon bent, of dat je in een vervelende klas zit. Als je bij tijd en wijle een beetje gek doet zal dat veel helpen.

bullet

Toch: voorkom overprikkeling, de ketel kan overkoken, u moet in staat zijn de hitte snel weg te werken.

bullet

Onderstreep succes zo veel mogelijk. Deze kinderen hebben al zo veel falen, ze hebben alle positieve steun nodig die ze krijgen kunnen. Ze hebben loven en prijzen nodig, het kan niet vaak genoeg gezegd worden. Ze groeien ervan. Zonder verdorren ze, het meest trieste aan ADHD is niet ADHD zelf, maar de vernietigende invloed die secundaire effecten kunnen hebben op het zelfvertrouwen.

bullet

Onthouden is vaak een probleem bij deze kinderen. Leer ze trucjes. Zij hebben vaak problemen met het "actieve werk geheugen". Rijtjes, codes, ritmes etc. kunnen veel helpen.

bullet

Gebruik samenvattingen. Leer ze samenvatten. Leer ze onderstrepen. Deze technieken komen niet vanzelf en vooral niet bij ADHD-ers. Ze geven vorm en structuur aan wat er geleerd is en wat er geleerd gaat worden.

bullet

Aangezien kinderen met ADHD veel visueler ingesteld zijn als andere kinderen, schrijf op wat je zegt. of zeg het twee keer, kondig aan wat je wil gaan zeggen en zeg het dan nog een keer.

bullet

Vereenvoudig voorschriften. Vereenvoudig keuzes, schema's. Hoe simpeler het voorschrift, hoe meer het overkomt. Gebruik kleurrijke taal, net als kleurcodering houdt het de aandacht vast.

bullet

Koppel terug omdat ADHD-kinderen slechte zelfkennis hebben. Zij weten vaak niet hoe ze ergens in verzeild zijn geraakt en hoe ze zich gedragen.

bullet

Vraag ze constructief: weet je wat je aan doen bent, of net gedaan hebt.... weet je hoe je dat ook anders had kunnen zeggen....Waarom denk je dat andere meisje boos keek toen je dat zei.... Het verdiept de zelfkennis!

bullet

Maak de verwachtingen duidelijk.

bullet

Punten halen is een mogelijkheid om een beloningssysteem als gedragsverandering te gebruiken. ADHD kinderen zijn daar erg gevoelig voor, het zijn echte ondernemers.

bullet

Als het kind moeite heeft sociaal te functioneren, het niet begrijpen van lichaamstaal, timing, toon van de stem, en dergelijke, probeer dan terughoudend advies te geven. Zeg: laat eerst de ander uitpraten voordat jij je verhaal vertelt.... of kijk naar die ander als hij je wat zegt... Veel kinderen met ADHD worden beschouwd als egoïstisch of onverschillig, terwijl ze alleen niet hebben geleerd hoe te reageren. Bij deze kinderen komt het niet vanzelf uit de lucht gevallen.

bullet

Leer proefwerk vaardigheden.

bullet

Maak overal een spel van, dat motiveert.

bullet

Splits duo's en trio's, of zelfs hele groepen als het niet klikt. Vaak wordt het heel wat passen en meten.

bullet

Let op contactloosheid. Deze kinderen willen contact en hebben het nodig. Zo lang als ze geëngageerd zijn, zijn ze gemotiveerd, zoniet schakelen ze uit.

bullet

Geef ze verantwoordelijkheid indien mogelijk. Laat hem zelf de methode ontwikkelen wat er in de tas moet, of laat hem jou om hulp vragen voordat je het hem voorkauwt.

bullet

Gebruik een agenda en een thuis-school-thuis schrift. Dit bevordert de communicatie tussen de ouders en de leraar. Het voorkomt crisisbijeenkomsten. Het geeft ook die broodnodige terugkoppeling dat deze kinderen zo nodig hebben.

bullet

Gebruik dagelijks voortgangsrapportage. Het kind geeft dat aan de ouders, of indien het kind ouder is, lees het hem voor. Ze zijn niet bedoeld als disciplinaire maatregel, maar als informatie en aanmoediging.

bullet

Wekkers en piepers kunnen helpen bij het zelfscannen. Als een kind bijv. niet weet of hij zijn medicijnen heeft genomen dan kan een piephorloge heel handig zijn. Dan hoeft de leraar daar ook niet aan te denken. Of bij het studeren weet het kind precies "waar de tijd blijft".

bullet

Geef ook aan de tijd die niet gestructureerd is. Ze moeten het van te voren weten, zodat ze er van binnen op voorbereid zijn. Krijgen ze plotseling vrije tijd dan kan dat leiden tot overprikkeling.

bullet

Prijs, bevestig, bemoedig en voedt.

bullet

Stel aan oudere kinderen voor dat ze notities voor zich zelf schrijven zodat ze onthouden wat ze wilden vragen. Hierdoor luisteren ze beter.

bullet

Schrijven is vaak moeilijk voor deze kinderen. Ontwikkel alternatieven, typen, tekstverwerkers of mondelinge proefwerken.

bullet

Wees net een dirigent voordat u begint. Pak de aandacht van de klas voordat u begint.

bullet

Als het mogelijk is, regel dan voor studenten een telefonisch bereikbare "studie buddy" bij elk project,

bullet

Om stigmatisering te voorkomen, leg het aan de rest van de klas uit en normaliseer de behandeling die het kind ontvangt.

bullet

Ontmoet de ouders zo veel mogelijk. Vermijd zoveel mogelijk om alleen maar bij elkaar te komen indien er sprake is van een crisis.

bullet

Moedig hardop lezen thuis aan. Hardop lezen in de klas indien zoveel als mogelijk. Maak gebruik van verhalen vertellen. Help het kind om de behendigheid op te bouwen om bij het onderwerp te blijven.

bullet

Herhaal, herhaal, herhaal!

bullet

Moedig lichaamsbeweging aan, vooral krachtige inspannende lichaamsbeweging, zowel voor kinderen als ook volwassenen. Lichaamsinspanning doet overtollige energie wegvloeien. Het helpt te concentreren en het stimuleert hormonen en neurotransmitters. Benadruk dat lichaamsbeweging lol is: of in teamsport, of in individuele sport.

bullet

Bij oudere kinderen is "stress-voorbereiding" voorafgaand aan wat komen gaat een heel nuttige zaak. Hoe beter het kind weet wat er bediscussieerd zal worden op die bepaalde dag, hoe beter zal de leerstof in de klas behapt worden.

bullet

Pas altijd op voor de vlam in de pan. Deze kinderen zijn veel meer getalenteerd en begaafd dan ze lijken. Zij zitten vol creativiteit, spel, spontaniteit, en een goede spirit. Zij neigen zich terug te trekken, en altijd springen ze voorwaarts, zij zijn ruimgeestig en blij als ze kunnen helpen. Normaliter "hebben ze iets" dat ze boven het gemiddelde uittilt. Denk eraan binnen in zit een kakofonie, waaruit de symfonie nog geschreven kan worden

 

 

Start Inleiding Symptomen Oorzaken Overige Behandeling Onderwijs